We wcześniejszym artykule wspominaliśmy o zjawisku mobbingu. Ponieważ pojawiło się zainteresowanie naszych klientów tym tematem, spróbujemy przybliżyć czym jest to zjawisko.

Przejawy mobbingu przybierają różną postać. Wśród zachowań mobbera typowo można wyróżnić działania[1]:

• utrudniające komunikację (m.in. groźby, akty agresji werbalnej, przerywanie, ograniczenie lub uniemożliwienie ofierze wypowiadania się),
• wpływające negatywnie na kontakty społeczne (m.in. izolacja i ignorowanie ofiary),
• naruszające wizerunek ofiary (m.in. plotkowanie, żartowanie, wyśmiewanie, szykanowanie ofiary),
• uderzające w pozycję zawodową ofiary (m.in. kwestionowanie kompetencji ofiary, odbieranie jej zadań, przydzielanie zadań niemożliwych do realizacji),
• uderzające w zdrowie ofiary (m.in. znęcanie się fizyczne, molestowanie seksualne).

W praktyce przejawami mobbingu będą m.in.:

• bezpodstawne nakładanie kar na pracowników,
• okazywanie niechęci i urazy,
• powierzanie obowiązków powyżej lub poniżej kompetencji pracownika,
• bezpodstawne odmawianie urlopu,
• krytyka pracy przy jednoczesnym uniemożliwieniu naprawy wytykanych błędów,
• faworyzowanie innych pracowników kosztem innych pracowników,
• wypowiadanie obraźliwych słowa, żartów, plotek i składanie niemoralnych propozycji względem pracownika oraz inne działania, które mają na celu ośmieszyć go, zdyskredytować w oczach współpracowników lub klientów.

Rozwojowi mobbingu w miejscu pracy mogą sprzyjać czynniki takie jak sztywne struktury organizacji, chaos i monotonia w miejscu pracy, brak jasnych zasad przydzielania zadań pracownikom, niejasny system oceny, wynagradzania, awansu i brak sprecyzowanej ścieżki kariery, słaba lub nadmierna kontrola, niejasna hierarchia w organizacji, chęć eliminacji konkurencji, poczucie bezkarności, wysoka pozycja społeczna lub zawodowa mobbera, rosnące bezrobocie i zmiany organizacyjne, którym towarzyszą obawy przed utratą posady.

Ofiarami mobbingu stają się często osoby, których kompetencje stanowią zagrożenie dla współpracowników – a więc osoby pracowite, ambitne i osiągające wysokie wyniki w pracy, które charakteryzuje duże zaangażowanie w wykonywane obowiązki. Ponadto wśród ofiar mobbingu często występują osoby doświadczające problemów w życiu osobistym. Mobbera charakteryzują z kolei zdolności manipulatorskie oraz charyzma, dzięki którym potrafi on zjednać sobie innych członków zespołu, opowiadających się w efekcie przeciwko ofierze[2]. Agresorami są przeważnie osoby atrakcyjne lub przebojowe, pewne siebie, cieszące się szacunkiem[3].

Powyższa charakterystyka mobbingu stanowi zbór pewnych uogólnionych prawidłowości, których pojawienie się w zakładzie pracy nie zawsze będzie równoznaczne z wystąpieniem mobbingu. Niemniej jednak są to sygnały ostrzegawcze, których – zwłaszcza pracodawca – nie powinien bagatelizować.

W kolejnych artykułach napiszemy o fazach mobbingu i przybliżymy definicję prawną tego pojęcia. Zrobi się trochę „prawniczo”, ale są to aspekty, których świadomości można nie mieć, a często prowadzą do utraty dobrego samopoczucia, satysfakcji z życia osobistego i zawodowego oraz niejednokrotnie mogą przerodzić się w poważne zachorowania na tle zdrowia psychicznego.

Cdn…

[1] H. Leymann, The content and development of mobbing at work, „European Journal of Work and Organizational Psychology” 1996, 5,2, s. 170–171.

[2] A. Bechowska-Gebhardt, T. Stalewski, Mobbing: patologia zarządzania personelem, s. 51.

[3] Krystian Ryś, Karolina Dyrla-Mularczyk: Psychologiczne i prawne aspekty mobbingu w miejscu pracy, s. 226 – 228, Modern Management Review, Quarterly, Volume XXIII (July – September), Research Journal (3/2018).